Het is niet altijd makkelijk om in te schatten wat teveel is. Hoogsensitieve kids zijn namelijk ook een kei in het verbergen ervan. Toch kun je tekenen van overprikkeling herkennen. Door hier goed op te letten, kun je snel ingrijpen en helpen om de balans weer terug te krijgen.
Enkele veelvoorkomende tekenen van overstimulatie zijn onder andere:
• Overmatige prikkelbaarheid: je kind kan snel geïrriteerd raken en heeft mogelijk moeite om met frustraties om te gaan.
• Vermoeidheid: overstimulatie kan leiden tot vermoeidheid bij je kind, zelfs na een goede nachtrust.
• Terugtrekken: je kind kan zich willen terugtrekken uit sociale situaties en liever alleen zijn.
• Emotionele uitbarstingen: overstimulatie kan leiden tot emotionele uitbarstingen, zoals huilen, schreeuwen of boosheid.
• Overgevoeligheid voor zintuiglijke prikkels: je kind kan overweldigd raken door harde geluiden, felle lichten, sterke geuren of ruwe aanrakingen.
Het is belangrijk om deze tekenen serieus te nemen en te proberen de omgeving van je kind aan te passen om overstimulatie zoveel mogelijk te voorkomen.
Nu je meer weet over wat overprikkeling is, hoe het tot uiting kan komen bij hoogsensitieve kids, waarom het belangrijk is om het te voorkomen en hoe je de tekenen kunt herkennen, gaan we door naar de 5 tips om overprikkeling te voorkomen.
Tip 1: een eigen chill plek
Een van de belangrijkste stappen die je kan nemen om overprikkeling bij je hoogsensitieve kind te voorkomen, is het creëren van een plek met weinig prikkels. Je hebt ze misschien wel eens voorbij zien komen via social, deze zogenaamde ‘calm down corners’ of ‘chill plekken’.
Door je kind een plek te bieden met weinig prikkels, kan hij of zij zich daar even terugtrekken om op te laden en te ontprikkelen. Het kan een plek in de hoek van de woonkamer zijn, waar je bijvoorbeeld een speeltent neerzet. Of een speciaal hoekje in de slaapkamer van jouw kind, waar bijvoorbeeld kussens liggen om lekker in te ploffen met een boek.
Mochten jullie nog geen eigen chill plek hebben, ga er dan zeker een samen maken. Betrek je kind erbij, zodat het zich gezien voelt en zodat het echt een eigen plek kan worden.
Kun je wel wat inspiratie gebruiken? Klik dan hier om de ‘DIY zo maak je een eigen chill plek’ te bekijken.
Tip 2: zorgen voor routine en structuur
Routine en structuur zijn heel belangrijk voor hoogsensitieve kinderen. Waarom? Omdat het hen een gevoel van veiligheid en rust geeft. Als ze weten wat er elke dag gaat gebeuren, voelen ze zich meer op hun gemak. Dit is fijn voor hun gevoelige zenuwstelsel, dat snel overprikkeld raakt door onverwachte dingen.
Een vaste dagelijkse routine kan helpen om hun angst en stress te verminderen, vooral als er veel veranderingen zijn of als dingen onvoorspelbaar zijn. Door duidelijke en voorspelbare momenten in hun dag te hebben, kunnen ze zich rustiger en zelfverzekerder voelen.
Hier zijn enkele manieren om routine en structuur in het dagelijks leven van je kind te brengen:
Maak een dagelijks schema: stel een vast dagelijks schema op dat zorgt voor consistentie en voorspelbaarheid. Plan zoveel mogelijk vaste tijden voor maaltijden, bedtijd, schoolwerk, en ontspanning.
Gebruik visuele ondersteuning: gebruik hulpmiddelen zoals een agenda of pictogrammen om de dagelijkse routine zichtbaar te maken. Dit helpt het kind om te begrijpen wat er op een dag gaat gebeuren.
Communiceer veranderingen van tevoren: laat je kind op tijd weten als er veranderingen in de routine zijn. Dit geeft hem of haar de kans om zich aan te passen en voor te bereiden.
Blijf consistent: houd de routines zoveel mogelijk aan. Dit helpt je kind om te weten wat er van hen wordt verwacht en geeft een gevoel van veiligheid.
Door een gestructureerde routine te volgen, kunnen zeer gevoelige kinderen zich beter voorbereiden op wat er komen gaat en zich veiliger voelen in hun omgeving.
Tip 3: een moment voor jezelf
Het opvoeden van een zeer gevoelig kind kan soms best uitdagend en veeleisend zijn, en het is daarom essentieel voor ouders om ook goed voor zichzelf te zorgen. Zelfzorg is niet egoïstisch, maar juist noodzakelijk om als ouder de energie en veerkracht te behouden die nodig zijn om goed voor je kind te kunnen zorgen.
“Een moment voor mezelf, daar heb ik echt geen tijd voor“, hoor ik regelmatig van moeders die bij mij in de praktijk komen. En toch gaat dat lukken. Ik geef je even een paar fijne zelfzorgtips voor kleine momentjes:
• Neem korte pauzes
Probeer gedurende de dag even een paar minuten voor jezelf te nemen. Dit kan zo simpel zijn als een paar keer diep ademhalen, een kop thee drinken, of even naar buiten kijken. Deze korte momenten van rust kunnen je helpen om weer op te laden. Zet wat timers op je telefoon.
• Ga naar buiten
Maak dagelijks een korte wandeling, zelfs al is het maar een paar minuten. Frisse lucht en een verandering van omgeving kunnen wonderen doen voor je stemming en energie.
• Creëer een rustig moment voor jezelf
Plan een vast moment op de dag, bijvoorbeeld als de kinderen naar bed zijn, om iets te doen wat je ontspannend vindt, zoals een boek lezen, naar muziek luisteren, of een warme douche nemen.
• Doe iets kleins waar je blij van wordt
Geef jezelf toestemming om dagelijks iets kleins te doen waar je blij van wordt, zoals wat lekkers halen voor vanavond voor bij de koffie of thee, een kaartje schrijven naar een vriendin, fotoalbums doorbladeren, een nieuw recept uitproberen…
• Maak een ochtend- of avondroutine
Begin of eindig je dag met een klein ritueel dat je rust geeft, zoals het drinken van een kop koffie of thee in stilte, het rekken van je lichaam, of het opschrijven van een paar positieve gedachten. Dit helpt je om de dag rustig te starten of af te sluiten.
Tip 4: echt communiceren
Het is heel belangrijk om echt te communiceren en begripvol te zijn als je een hoogsensitief kind hebt. Door open en eerlijk met hen te praten over hun gevoeligheid, help je om te begrijpen hoe ze zich voelen en waarom. Dit zorgt ervoor dat ze zich veilig en begrepen voelen.
• Luister echt naar je kind
Telefoon aan de kant. To do list aan de kant. Neem even de tijd om goed naar je kind te luisteren. Laat merken dat je hun gevoelens en zorgen serieus neemt. Door echt te luisteren, voelt je kind zich begrepen en weet het dat het altijd bij je terecht kan. (Ze hebben het trouwens heel snel door als je maar half luistert en dit kan voor extra frustratie zorgen).
• Geef emoties een naam
Help je kind om gevoelens te herkennen en te benoemen. Zeg bijvoorbeeld: “Ik zie dat je je verdrietig voelt”. Hierdoor leert je kind beter begrijpen wat het voelt.
TIP: er is een belangrijk verschil tussen ‘verdrietig voelen’ en ‘verdrietig zijn’ als je met kinderen praat over hun emoties. Verdrietig voelen benadrukt dat verdriet een tijdelijke emotie is. Het geeft aan dat gevoelens komen en gaan, en dat ze niet bepalen wie je bent.
Door te zeggen “Ik zie dat je je verdrietig voelt,” laat je kinderen weten dat het oké is om deze emoties te voelen, maar dat dit niet betekent dat dit is wie ze zijn.
Verdrietig zijn, kan klinken alsof verdriet een vast onderdeel is van wie je bent. Dit kan ervoor zorgen dat ze zich gevangen voelen in hun emoties, zonder te beseffen dat gevoelens zoals verdriet veranderen en weer overgaan.
• Stel je kind gerust
Troost je kind en laat weten dat het oké is om zich soms overweldigd te voelen. Zeg bijvoorbeeld: “Het is helemaal niet gek dat je je nu zo voelt. Ik ben hier om je te helpen.” Dit geeft ze een veilig gevoel.
• Leer eenvoudige manieren om rustig te worden
Leer je kind makkelijke technieken om rustig te worden, zoals even goed diep ademhalen, naar een rustige plek te gaan, of iets doen wat ze leuk vinden, zoals kleuren of een boek lezen. Zo leren ze hoe ze zichzelf kunnen kalmeren.
Door op een open en begripvolle manier met je kind te praten, creëer je een veilige plek waar ze zich gehoord en begrepen voelen. Dit helpt hen om beter met hun gevoelens om te gaan en zich zelfverzekerder te voelen.
Tip 5: activiteiten en ontspanningstechnieken om overprikkeling te voorkomen
Het aanbieden van de juiste activiteiten en ontspanningstechnieken kan hoogsensitieve kinderen helpen om overprikkeling te voorkomen en zich prettiger te voelen in hun omgeving. Hier zijn enkele tips:
Prikkel pauze: zorg voor rustige momenten door je kind naar een plek te brengen waar ze even kunnen ontspannen en tot rust kunnen komen. Dit helpt om zintuigen te kalmeren.
Creatieve activiteiten: moedig activiteiten aan zoals tekenen, schilderen, of knutselen. Dit kan een ontspannende manier zijn voor hoogsensitieve kinderen om hun emoties te uiten en tot rust te komen.
Bewegen: stimuleer beweging, zoals trampoline springen, fietsen, of yoga. Fysieke activiteit kan stress verminderen en helpt kinderen zich beter in hun vel te voelen.
Kalmerende activiteiten: introduceer activiteiten die rustgevend zijn, zoals naar rustige muziek luisteren, puzzelen, of een boek lezen. Dit soort activiteiten helpen je kind om te ontspannen.
Ademhalingsoefeningen: leer je kind eenvoudige ademhalingsoefeningen, zoals even diep ademhalen of buikademhaling. Dit kan helpen om snel te ontspannen en kalm te blijven.
Deze activiteiten en ontspanningstechnieken geven hoogsensitieve kinderen de tools die ze nodig hebben om overprikkeling te voorkomen en zich beter te voelen in hun dagelijkse leven.
Overprikkeling bij hoogsensitieve kinderen kan een uitdaging zijn, maar met de juiste strategieën en aanpassingen kun je als ouder helpen om overstimulatie te voorkomen en je kind ondersteunen bij het vinden van een fijne balans. Door een omgeving met weinig prikkels te creëren, een gestructureerde routine te volgen, goed voor jezelf te zorgen en goed te communiceren, kun je jouw kind helpen zich rustiger en veiliger te voelen.
